Zbliża się, a w zasadzie trwa kolejna kumulacja zanieczyszczeń powietrza, które mogą prowadzić do smogu, a tymczasem samorząd Lublina czeka na „panel obywatelski”, czyli ławę przysięgłych po lubelsku, bo sam nie wie jak poprawić jakość powietrza.
Coraz głośniej w Lublinie o najnowszej inicjatywie obecnego jeszcze prezydenta, o nazwie „panel obywatelski”. Ta nowa formuła partycypacji społecznej ma się wypowiedzieć w temacie smogu. Pierwszy w Lublinie panel odpowie na pytanie: Co zrobić aby oddychać czystym powietrzem w Lublinie?
Korzystając z doświadczeń innych miast naszego kraju i UE oraz wyników pracy ekspertów opracowujących Programy Ochrony Powietrza dla aglomeracji lubelskiej – najrzetelniej jak to możliwe wyrażę swoją opinię w temacie „panelu obywatelskiego”, który pod koniec aktualnego sezonu grzewczego – miałby zdecydować o dalszych działaniach samorządu Lublina w walce ze smogiem.
W czym rzecz?
Rzecz w tym, że od 2010 roku, praktycznie przez kolejne 6 lat, w Lublinie przekraczana jest roczna norma poziomu pyłów zawieszonych PM10.
Nadal główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Lublinie jest niska („kopciuchy”) punktowa (ciepłownie) i liniowa emisja (transport drogowy) oraz zła urbanizacja powodująca obniżenie prędkości wiatru lub wręcz zatrzymanie przewietrzania miasta.
Podkreślić przy tym należy, że piszemy o normach poziomu zanieczyszczenia powietrza, które w Polsce są niemal 12 razy wyższe niż rekomenduje i dopuszcza (nie max. 35, a tylko 3 dni w roku) Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Warto również pamiętać, że według aktualnej wiedzy naukowej nie ma bezpiecznych dla zdrowia stężeń pyłów zawieszonych.
Czy lokalny samorząd jest skuteczny w walce ze smogiem
Działania podejmowane do tej pory przez Miasto Lublin w dziedzinie ochrony powietrza i klimatu są niezadowalające. Powietrze znajdujące się w otoczeniu wszystkim miejskich żłobków, przedszkoli, szkół i przychodni zdrowia nie spełnia norm naznaczonych przez WHO – dotyczy to również wszystkich szpitali w Lublinie. Inicjatywa społeczna o wyposażeniu w oczyszczacze powietrza wszystkich w/w miejsc będących w zarządzie i administracji miasta pozostaje nadal bez odzewu.
Jakie działania powinny być podjęte w Lublinie w walce ze smogiem
Priorytetowymi działaniami samorządu Lublina powinno być przyspieszenie i intensyfikacja działań umożliwiających wymianę „kopciuchów” na bardziej ekologiczne źródła ciepła w domach jednorodzinnych i firmach oraz szersze ich włączanie w miejskie ciepło systemowe.
W sposób zdecydowany należy bronić i chronić przed niszczeniem i zabudową korytarze przewietrzające i inne tereny zielone oraz drzewostan miejski.
Cały obszar Górek Czechowskich powinien zostać uznany za teren rezerwatu i nie podlegać jakiejkolwiek zabudowie kubaturowej. Zwiększeniu powinien podlegać poziom obowiązkowej ilości terenów biologicznie czynnych w ramach zapisów MPZP (plany miejscowe) i WZ (warunki zabudowy).
W centrum i na obrzeżach powinien zostać niezwłocznie dostrojony system sterowania ruchem (zielona fala), za który zapłacono z publicznych środków ponad 30 milionów, a który nadal nie działa zgodnie z wcześniejszymi założeniami projektowymi.
Czego możemy spodziewać się po smogowym „panelu obywatelskim” w Lublinie
Jedyną nadzieją płynącą z zapowiedzi antysmogowego „panelu obywatelskiego” jest przyznanie się przez władze Lublina do problemu złego stanu aerosanitarnego naszego miasta.
Poprzez publiczne mówienie o smogu zwiększy się świadomość społeczna związana z wpływem zanieczyszczenia powietrza na zdrowie, życie i sytuację ekonomiczną mieszkańców.
Przeznaczenie na gadanie o smogu 80% rocznej kwoty środków finansowych zaplanowanych na wymianę „kopciuchów” jest nieporozumieniem, bo sytuacja naszego miasta została zdiagnozowana przez niezależnych ekspertów opracowujących aktualizację Programu Ochrony Powietrza dla aglomeracji lubelskiej. W tym strategicznym dokumencie uchwalonym przez Sejmik Województwa Lubelskiego pod koniec ubiegłego roku – wskazano narzędzia, sposoby i środki do przywrócenia właściwej jakości powietrza w naszym mieście (w większości w ogóle nie wykorzystane i praktycznie nierealizowane).
Decyzja o organizacji „panelu obywatelskiego” jest tym bardziej niezrozumiała, że jak dotychczas – organ stanowiący i wykonawczy Gminy Lublin pozostawiał bez odpowiedzi kierowane do niego apele, wnioski, postulaty i petycje organizacji pozarządowych, grup nieformalnych i pojedynczych mieszkańców w sprawie poprawy stanu aerosanitarnego naszego miasta.
Cóż więc powinni robić mieszkańcy Lublina?
Korzystając z porad ekspertów – każdy z nas powinien robić swoje!
1. Jeżeli jesteś właścicielem kotła lub pieca niższej klasy niż 5, to natychmiast wypełnij ten wniosek i złóż niezwłocznie za potwierdzeniem odbioru w dowolnym BOM Urzędu Miasta Lublin. Do czasu realizacji złożonego przez siebie wniosku nie pal byle czym i byle jak. Ogranicz również do minimum palenie w kominku – chyba, że jest on bio, to możesz przed niego zaprosić również sąsiadów.
2. Jeżeli jesteś sąsiadem „kopciucha”, to zanim zadzwonisz do Eko-Patrolu Straży Miejskiej pomyśl, że to samo mogłoby dotyczyć Ciebie, a więc poleć właścicielowi uciążliwości bytowych realizację zalecenia pierwszego.
3. Mów głośno i informuj innych o zgubnym wpływie zanieczyszczenia powietrza na zdrowie.
4. Informuj wszystkich bez wyjątku o aktualnym poziomie zanieczyszczenia powietrza w Lublinie i okolicach.
5. Kolportuj wszędzie gdzie możesz informacje o skutkach społeczno – ekonomicznych ekspozycji mieszkańców aglomeracji lubelskiej na same tylko pyły zawieszone PM2,5.
6. Wymień w odkurzaczu wszystkie filtry na stosowny zestaw „HEPA” i powtarzaj tę czynność co najmniej dwa raz do roku (sezonowo). Korzystaj z odkurzacza co najmniej raz dziennie. Możesz również korzystać z iRobota, który zrobi wszystko sam – poza oczyszczeniem siebie samego. Być może zdziwisz się jak zanieczyszczone jest środowisko, w którym przebywamy.
7. Jeżeli współdzielisz miejsce zamieszkania z dziećmi do lat 5 i osobami w wieku powyżej 65 roku życia, to zakup odpowiedni dla powierzchni bytowej oczyszczacz powietrza z pyłów zawieszonych PM2,5 oraz PM10. Jeżeli jesteś singlem, to pomyśl o najbliższej rodzinie oraz dalszych krewnych.
8. Kontroluj osobiście poziom zanieczyszczenia powietrza i w przypadku alertu ogranicz do minimum przebywanie w otwartej przestrzeni. Jeżeli musisz przebywać na zewnątrz, to czyń to w masce antysmogowej.
9. Ogranicz do minimum korzystanie ze środków komunikacji indywidualnej (nie licząc dwuśladów). Jeżeli musisz korzystać z indywidualnych pojazdów napędzanych silnikami spalinowymi, to ograniczaj do niezbędnego minimum jego pracę na obrotach jałowych.
10. Zaglądaj tu czasami, by mieć większą świadomość rzeczy i mniejszy poziom ignorancji.
Dobrego powietrza!
Andrzej Filipowicz
Lubelski Alarm Smogowy
Porozumienie Obrony Lublina
Członek Rady Dzielnicy
Czechów Południowy