Tytuł mógłby okazać się mało świąteczny i niechrześcijański. Mógłby, gdyby nie życzenia złożone w trakcie konferencji prasowej, która miała miejsce w dniu 23.12.2019 w związku z odrzuceniem wniosków dowodowych przez WSA w Lublinie ws. uchylenie zmiany lokalnej konstytucji planistycznej.

Mając wielu znajomych i przyjaciół będących członkami różnych partii — materiał ten nie jest dedykowany im, a jedynie formacjom politycznym, które wykorzystują ich zaangażowanie.

By łatwiej było zrozumieć te proste zawiłości — polecam poniższy pakiet informacji oraz suplement w postaci zapisu AV:
Informacje z konferencji prasowej kolektywu Górki Czechowskie Wietrznie Zielone, która miała miejsce w dniu 23.12.2019 w związku z odrzuceniem wniosków dowodowych przez WSA ws. uchylenie zmiany SUiKZP. Najbardziej istotne elementy, które powinien był znać skład orzekający WSA w Lublinie:

Sprawa sposobu rozpatrzenia uwag do kolejnych projektów SUiKZP jest niezmiernie istotna, bo zostały one wpisane w ustawę o planowania i zagospodarowania przestrzennego jako obligatoryjny wymóg poprzedzający zmianę lokalnej konstytucji planistycznej

Brak raportu z całościowej inwentaryzacji przyrodniczej wąwozów i suchych dolin w Górkach Czechowskich, Zimnych Dołach i Lipniaku, które miały być podstawą środowiskową do zmiany SUiKZP.

Brak treści umowy notarialnej zawartej pomiędzy Gminą Lublin i TBV Investment określającej korzyści i zobowiązania wynikające ze zmiany SUiKZP.

Ze względu na banalnie prosty, a zarazem skomplikowany charakter analizy uwag do kolejnych projektów SUiKZP zaczniemy od końca, czyli kwestii zapisów umowy notarialnej Gminy Lublin i TBV Investment oraz raportu z inwentaryzacji przyrodniczej suchych dolin i wąwozów:

1. Umowa notarialna pomiędzy „miastem” i TBV Investment kształtując wzajemnie zobowiązania i korzyści wynikające ze zmiany SUiKZP w świetle utrwalonego orzecznictwa powinna stanowić podstawę do uchylenia uchwalonego w ten sposób Studium lub planu miejscowego, bo prawo planistyczne nie przewiduje takich zależności jak zmiana studium w zamian za korzyści. Ze względu na próbę zdyskredytowania tego zarzutu przez pełnomocnika prezydenta, że umowa nie miała żadnego wpływu na przebieg procedur uchwalenia zmiany SUiKZP – zasadne było, by skład orzekający i opinia publiczna znały te ustalenia w formie ostatecznej i prawnie wiążącej. Pierwotnie miast o odmówiło udostępnienia treści umowy notarialnej, by następnie zastosować obstrukcję w postaci dwumiesięcznego czasu na animizację danych poufnych.

2. Pełny raport z inwentaryzacji przyrodniczej wąwozów i suchych dolin w Górkach Czechowskich, Zimnych Dołach i Lipniaku został złożony w „ratuszu” w dniu 16 września 2019 roku zgodnie z warunkami wcześniej zawartej umowy . Jego niekorzystne zapisy ze względu na dokonaną już zmianę SUiKZP oraz przystąpienie do uchwalenia planu miejscowego dla cmentarza i usług przy Zelwerowicza spowodowało, że z dniem 13 września zawarto aneks o przedłużeniu terminu jego złożenia do końca listopada bieżącego roku, a następnie stosując działania podobne do tych z umowy notarialnej – zastosowano inny tryb rozpatrzenia wniosku o udostępnieniu informacji o środowisku i przedłużono termin upublicznienia o niemal dwa miesiące. SKO wskazane do złożenia ponaglenia uznało się za niewłaściwe do jego rozpatrzenia. Znamienne jest, że pełnomocnik wojewody w równoległej skardze nie był zainteresowany skorzystaniem z oferty powołania na eksperta jednego z członków zespołu naukowców ds. inwentaryzacji.

3. Składanie i rozpatrzenie uwag do projektu SUiKZP zostało unormowane art. 11 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zgodnie z którym każdy zainteresowany (w tym także osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej) ma prawo do składania takich uwag w terminie wyznaczonym przez organy gminy, nigdy nie krótszym jednak niż 21 dni. Przy ich składaniu nie trzeba wykazywać interesu prawnego ani jakiegokolwiek prawa do nieruchomości objętych studium. Uwagi może wnieść każdy. Należy je wnieść na piśmie. Musi z niego wynikać, że autor kwestionuje konkretne zapisy studium. Każdą ze zgłoszonych uwag można uzasadnić, chociaż nie ma takiego obowiązku. W warunkach Lublina udostępniony został wzorcowy indywidualny formularz. Przyjmowane były również uwagi w innych formach, a w tym na listach zbiorczych, co nie zostało odzwierciedlone pouczeniem w formularzu i na stronach BIP Urzędu Miasta Lublin.

Zebrane w tym trybie uwagi na pierwszym etapie rozpatrzył organ wykonawczy, czyli prezydent miasta. Jego rozstrzygnięcia o nieuwzględnieniu uwag do studium nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Jeżeli autor uwag chce kwestionować stanowisko organu wykonawczego, może to zrobić jedynie w skardze do sądu administracyjnego na całe studium.

W doktrynie można spotkać stanowisko, że rozstrzygnięcia prezydenta miasta dotyczące wniesionych uwag (zarówno pozytywne, jak i negatywne) nie wymagają uzasadnienia. Zgodnie z powyższym organ wykonawczy ma tylko obowiązek zachowania wniesionych uwag dla celów związanych z dokumentacją (Z. Niewiadomski „Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz”, Beck, Warszawa 2008, s. 120).

Występuje również nieco inne stanowisko, w którym wskazuje się, że chociaż ustawodawca tego nie wymaga, organ powinien chociaż ogólnie uzasadnić, dlaczego uwagi nie zostały uwzględnione (P. Sosnowski, K. Buczyński, J. Dziedzic-Bukowska, J. Jaworski „Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym”, Lexis Nexis, Warszawa 2014, s. 104). Tego typu postulat ma jednak w większym stopniu charakter uznaniowy, a nie prawny. Tak więc gdy stanowisko organu uzasadniające uwzględnienia uwag do studium nie będzie uzasadnione, nie stanowi to argumentu na rzecz popełnienia błędów formalnych w procedurze sporządzania studium. Inaczej jednak będzie, gdy któraś ze zgłoszonych uwag zostanie pominięta. Może to mieć wpływ na ważność całego dokumentu. Jeżeli z kolei uwaga zostanie zaakceptowana, dobrze byłoby określić, jak i kiedy zostanie ona włączona do studium (i w jaki konkretnie sposób).

Ocenia ostatecznie rada miasta:
Po ocenie i rozpatrzeniu wszystkich uwag organ wykonawczy gminy przedstawia całą dokumentację radzie gminy, w tym listę uwag nieuwzględnionych. Rada rozstrzyga przed uchwaleniem studium o sposobie rozpatrzenia niezaakceptowanych przez prezydenta miasta uwag. Rozstrzygnięcie uwag następuje razem z uchwaleniem studium (stanowi ono załącznik do uchwały w sprawie przyjęcia studium). Znów – również na tym szczeblu – nie jest wymagane uzasadnienie ze strony rady gminy do sposobu rozstrzygnięcia przez nią poszczególnych uwag.

W doktrynie wskazuje się, że rada powinna podejść do każdej z uwag indywidualnie, dokonując jej oceny tak, jak uważa to za stosowne. Nie budzi wątpliwości jednak to, że nie można ograniczyć się do głosowania nad listą uwag, ale rada gminy musi głosować nad wszystkimi uwagami z listy (wyrok WSA w Olsztynie z 22 listopada 2011 r., II SA/Ol 827/11). Naruszenie tej zasady grozi zakwestionowaniem całego studium przed sądem.

Jeżeli rada gminy akceptuje zgłoszone uwagi, musi przedłożyć projekt studium do poprawienia prezydentowi miasta. Rada gminy również nie może pominąć rozpatrzenia niektórych z przedłożonych przez prezydenta miasta uwag. Takie pominięcie stanowić będzie istotne naruszenie przepisów i w konsekwencji prowadzić będzie do stwierdzenia wadliwości uchwały w sprawie studium (wyrok NSA z dnia 20 kwietnia 2010 r., II OSK 337/10, LEX nr 599397).

Weryfikacja przez sąd procedury przyjmowania i rozpatrywania uwag: Akt rady gminy dotyczący weryfikacji uwag – niezależnie od tego, czy ma formę załącznika, czy osobnej uchwały, może być weryfikowany w ramach kontroli podejmowanej przez sąd administracyjny wyłącznie w ramach oceny legalności uchwały w przedmiocie uchwalenia całego studium (postanowienie NSA ?z 17 września 2013 r., II OSK 1970/13). Oznacza to, że nie można zakwestionować tylko fragmentu działania rady gminy związanego z rozpatrywaniem uwag, ale wyłącznie całe studium.

Osobnym rozpatrywanym przy tej okazji problemem będzie dopuszczalność wniesienia skargi na uchwałę w sprawie studium. Trzeba pamiętać, że przy ocenie zarzutów skierowanych przeciw studium weryfikowany będzie wpływ popełnionego przy jego sporządzaniu naruszenia prawa na studium lub na prawa właścicieli nieruchomości nim objętych (wyrok WSA w Olsztynie z 22 listopada 2011 r., II SA/Ol 641/11).

Aby zaskarżyć skutecznie studium, trzeba mieć interes prawny – zazwyczaj więc trzeba wykazać, że zapisy studium ograniczają czyjeś prawo własności (samo wniesienie uwagi do projektu studium nie jest więc równoznaczne z prawem do wniesienia skutecznej skargi do sądu administracyjnego). Ograniczenie to dobrze byłoby powiązać ze wskazaniem naruszeń proceduralnych, na przykład błędami przy ocenie przez organy gminy wniesionych uwag — podstawa prawna: Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. DzU z 2012 r. poz. 647).

Analiza rozpatrzenia uwag do projektów nowego SUiKZP Lublina oparta została o wszystkie publicznie dostępne wykazy:
1. Uwag uwzględnionych i nieuwzględnionych opublikowanych w BIP;
2. Uwag uwzględnionych i nieuwzględnionych przesłanych radnym;
3. Uwag nieuwzględnionych opublikowanych w BIP;
4. Uwag nieuwzględnionych przesłanych radnym.

Łącznie przeanalizowano ponad 20 tysięcy unikalnych rekordów zawierających ponad 100 tysięcy uwag. Analiza informacji prezydenta o 8880 podmiotach, które złożyły 3136 formularzy uwag, czyli o 3136 mniej niż je składających lub z uwzględnieniem list zbiorczych o 2656 formularzy mniej niż podano w statystykach kwalifikuje całą sprawę do złożenia zgodnie z sugestiami Jana Śpiewaka w CBA, co zapewne zostało już uczynione przez jednego z sygnalistów zaangażowanych w obronę Górek Czechowskich przed urbanizacją.

Załączniki:
1. Pełna treść wniosków dowodowych pełnomocnika skarżącej
2. Wizualizacja analizy uwag pierwszego i ponownego wyłożenia projektów SUiKZP
3. Pełny zapis posiedzenia WSA
4. Pełny wniosek o uchylenie zmiany SUiKZP
5. Suplement do konferencji prasowej:

koordynator zespołu analityków
Andrzej Filipowicz
LAS/POL/RDCP